Het Brussels Gewest staat de komende jaren voor heel wat uitdagingen: de vergrijzing van de bevolking is er één van, en niet de minste. Hoewel Brussel een jonge stad is, stijgt het absolute aantal Brusselaars van 65 jaar en ouder sinds 2010, en tegen 2030 zullen dat er bijna 200.000 zijn in het hele Brussels Hoofdstedelijk Gewest (tegenover 160.000 vandaag[1]).

Het Brussels Rapport van 2019[2] over de toestand van de armoede belicht de ontwikkelingen in Brussel met betrekking tot ouderen: het aantal 65-plussers neemt sinds 2010 toe en zal volgens de laatste demografische projecties tussen 2019 en 2029 naar verwachting met 12% stijgen. Bovendien zou armoede hen meer kunnen treffen, zoals blijkt uit de toename van het aantal IGO-ontvangers. Het rapport benadrukt dit laatste punt als een belangrijk probleem voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG), in termen van toegang tot zorg en aangepaste voorzieningen. In 2014 voorspelde professor Verté in het hoofdstuk “Demografische vooruitzichten” in de Brusselse programmastudie van de Vrije Universiteit Brussel dat tegen 2040 bijna één op acht inwoners van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG) 80 jaar of ouder zou zijn.

De vergrijzing van de bevolking is een uitdaging op vlak van gezondheid en welzijn, vanwege de problemen die met de leeftijd ontstaan en de gevolgen daarvan (verlies van mobiliteit, ziekte, geografische scheiding van gezinnen, invaliditeit, enz.) Het leefgebied van een oudere beperkt zich uiteindelijk tot 500 meter, wat het sociaal isolement versterkt.

Dalia FELE, « Ouderen in het Brussel Gewest : een blik op de demografische context en hun socio-sanitaire situatie », Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Brussel, presentatie op 28/06/2023 op de discussieochtend georganiseerd door Samen Toujours

Bronvermelding :

[1] Extrapolatie gerealiseerd op basis van de gegevens vernoemd op 1 januari 2020 in D. FELE en co., Les personnes âgées en Région Bruxellois : Aperçu de leur situation socio-sanitaire  et de l’offre d’accueil et d’hébergement, Observatoire de la Santé et du Social, 2023, p.9

[2] Marion Englert, Sarah Luyten, Sarah Missinne, Dalia Fele, Déogratias Mazina, Else Mendes Da Costa, Résumé Baromètre social – Rapport bruxellois sur l’état de pauvreté 2019, Observatoire de la santé et du social

5.  https://statbel.fgov.be/fr/themes/population/origine#figures
6.  https://atlas.aim-ima.be/base-de-donnees/?rw=1&lang=fr

Volgens een studie die in 2012 in België werd uitgevoerd,[1], « bevindt 23% van de bevraagde senioren zich in een situatie van isolement, aangezien ze een beperkt netwerk combineren met gevoelens van eenzaamheid. ». Echter observeert men dat « het gebrek aan sociale relaties een negatieve impact heeft op de gezondheid van senioren en dus op hun levenskwaliteit. In tegenstelling daaraan laat de deelname van ouderen aan de maatschappij hen toe om langer en gezonder te leven.»[2][3]. Isolement heeft dus indirecte gevolgen voor de gezondheid van senioren en voor hun welzijn in het algemeen. Door het werk van haar leden in hun strijd tegen isolement te ondersteunen, wil het platform een indirecte en beslissende impact hebben op de gezondheid van senioren.

Bronvermelding :

[1] FRB-IPSOS-KUL-ULG Activiteitenrapport 2020
[2] Quentin MARTENS, Centre d’Etudes Politiques, Economique et Sociales, 2015
[3] What Makes a good life ? Lessons from the longest study on happiness by Robert Waltinger, in TEDx BaconStreet, zie  11/1/2023 : https://www.ted.com/talks/robert_waldinger_what_makes_a_good_life_lessons_from_the_longest_study_on_happiness/transcript

Welke cijfers bestaan er rond eenzaamheid en isolement (<Odisee, tussenkomst op 28/6/23)

• 10,3% van de Brusselaars is niet tevreden van hun sociale contacten  (cf. 8,4% van de Belgische bevolking) (Gezondheidsenquête 2018)
• 13,7% van de Brusselaars heeft minder dan één keer per week contacten d (cf. 12,1% Belgische bevolking) (Gezondheidsenquête 2018).
• 7% van de Vlaamse bevolkig voelt zich geïsoleerd  ; 10% bij stedelingen, alleenstaanden en lager opgeleiden (VRIND 2017)
• 1 Belgische senior op 5 voelt zich meerdere keren per week eenzaam. De helft van de Belgische senioren voelt zich regelmatig eenzaam, of meer. (FRB 2020)
• De helft van de Belgen (46%) zegt zich soms of altijd eenzaam te voelen. Deze verhouding is hoger bij jonge Belgen  (20-34 ans) dan bij 70-plussers  (Geluksenquête  2018).

In  2019 was 7,8% van de Belgische bevolking (ofwel 735 000 mensen) geëngageerd voor vrijwilligerswerk, volgens de wet van  2005[1]. In de Hoofdstad Brussel komt dit overeen met 61 969 mensen, ofwel 6,4% Brusselaars.

Volgens de wet van 2005 bestaat vrijwilligerswerk uit een activiteit waarvoor geen betaling, verplichting of persoonlijk gewin bestaat en die wordt uitgevoerd buiten de familiale of privésfeer, via een organisatie of vereniging.

De aangesloten burenhulpnetwerken noemen hun vrijwilligers ook wel “deelnemers”.